Kula Nebojša na Kalemegdanu spaja vekove
ula Nebojša je deo Beogradske tvrdjave, izgradjena u srednjem veku 1460 g. sa namenom- topovska kula. Bila je najjača odbrana pri osvajanju Beograda od strane Osmanske turske vojske. Tek nakon što je turska vojska zapalila, 1521.g, bila je u mogućnosti da pokori Beograd. Kalemegdan. Beogradska tvrdjava je zaštitni znak grada Beograda, Srbija. Vojno utvrdjenje nalazi se na osnovama Rimskog utvrdjenja.
Kalemegdan je ukazom Kneza Mihajla Obrenovića postao park 1867.g. Ova demilitarizacija odigrala se nakon predaje ključeva grada Beograda- Fermana od strane Turaka.
Za posetioce Beograda koji imaju malo vremena na raspolaganju muzej Kula Nebojša je kratki uvod u istoriju Srbije i Beograda.
Ovo je ujedno i jedini originalni srednjevekovni ostatak Kalemegdanske tvdjave. Nalazi se na području donji Kalemegdan.
Jakšićeva kula koja izgleda približno isto kao i Nebojšina, bila je za vreme vlasti Austrije porušena, a kasnije u potpunosti podignuta njena kopija. Danas je tu kafe i izložbeni prostor u srednjevekovnom ambijentu.
Kula Nebojša je u XVIII i XIX veku tamnica.
Kula Nebojša Srpsko- Grčki zajednički projekat
Drugi sprat izložbenog prostora kule posvećen je najpoznatijem zatvoreniku posle Jevrema Obrenovića, brata Kneza Miloša Obrenovića. Poznati grčki revolucionar Riga od Fere (Rigas Feraios) ili Riga Velestinac je ovde pogubljen. Predstavljeni su radovi koji su ovog pisca, hroničara, političara i revolucionara učinili poznatim na teritoriji Grčke i Balkana i opasnim po Otomansko carstvo. Harte ili karte Balkanskog poluostrva i Grčke predstavljale su željeno stanje Grčke van okvira Otomanskog carstva. Grčki prosvetiteljski pokret u kome je bio aktivan doveo je do Balkanskog ustanka protiv Otomanskog carstva.
Upravo u znak sećanja na Rigu od Fere u saradnji sa Grčkim parlamentom, 2007.g. počela je revitalizacija i proces rekonstrukcije.
Autori savremene rekonstrukcije u kontrastu
Upoznajte autore rekostrukcije i revitalizacije- Arh. Jovan Mitrović.i Arh. Dejan Miljković.
Mitrović- studio LFG nagradjivan velikim brojem nagrada. Autor je monografije Arhitektonsko nasledje XX veka u Srbiji, Najnoviji projekat je zgrada Aria u kompleksu Belgrade Waterfront.
Vrlo često saradjuje na projektima zajedno sa Arh. Dejanom Miljkovićem koji je 2019.g. dobio nagradu za životno delo. Poznat po pobedničkom projektu rekonstrukcije Jugoslovenskog dramskog pozorišta u Beogradu kao član projektantskog tima.
Zanimljivo je da je skulptura postavljena u foajeu Jugoslovenskog dramskog pozorišta delo skulptora Mrdjana Bajića, a da je nedaleko od Kule Nebojša postavljeno najnovije delo ovog umetnika 2020.g.
Materijali u kontrastu
Materijali korišćeni za savremeni anex (dopunu) su kontrast originalnom tradicionalnom materijalu- opeci i kamenu. Beton i veliki stakleni paneli unose duh današnjice.
Velika betonska platna stvaraju osećaj savremene tvrdjave i moći.
Pored toga imaju bitnu statičku funkciju stabilizacije tla i odbrane od podzemnih voda.
Akcenat u novom objektu je na takozvanoj petoj fasadi, odnosno staklenom krovu (lanterni). Ona otvara vizuru ka kuli za posetioce koji su unutar objekta. Na taj način skoro da su izjednačene vizure (pogledi) sa otvorenog i zatvorenog prostora u krugu kule.
Ovaj anex predstavlja svečani foaje, ulaz u istorijski objekat. Pored toga, s druge strane omogućava ulaz u otvoreni galerijski prostor.Tako je Kula Nebojša pretvorena u galerijski i ivent prostor po potrebi.
Kula Nebojša- scenografski pristup revitalizaciji
Koautor na ovom projektu zaslužan za postavku izložbi je Branko Pavić, grafičar i redovni profesor na Arhitektonskom fakultetu Univerziteta u Beogradu. Pored toga predaje Dizajn vanpozorišnog spektakla.
Media art instalacija u prizemlju, bivšoj tamnici, se sastoji iz optičkih sočiva. Ovo stvara posebnu atmosferu zasićenu informacijama prikazanih u najnovijoj tehnologiji. To vas usmerava da usporite i fokusirate se na detalje. Igra polutransparentnosti i distorzije stvaraju mističnu atmosferu uz pomoć crvenog osvetljenja. Monitori nam prikazuju stvarne žrtve koje su se desile u ovom prostoru. Najnovije tehnologije ih transponuju u sadašnjost i na taj način ih čine večno aktuelnim.
Dekomponovanje prostora optičkom iluzijom u vidu media art, ovu postavku muzeja smešta u sam vrh savremene umetnosti.
Na 3. spratu postavka se oslanja na tradicionalnu optičku iluziju- kaleidoskop. Ovo je zanatsko rešenje ali ništa manje zanimljivo od prizemlja. Najnteresantnije je najmladjoj publici jer podseća na tradicionalne igračke.
Kontrast je ostvaren izmedju originalnih zidova od kamena i blistavih ogledala i ramova od inoxa. Oni multipliciraju dnevno svetlo sa dva manja prozora. Prikaz ratnog pejzaža je u vidu starinskih grafika.
Kula Nebojša predstavlja proročanstvo na četvrtom spratu
Kula Nebojsa na četvrtom spratu nudi ambijentalnu zonu. Ovde nam se prikazuju različite faze u razvoju Kalemegdana do današnjih dana kroz stare razglednice.
Insert iz prvog srpskog filma iz 1911.g. “Život i dela besmrtnog Vožda Karadjordja” ili samo Karadjordje. Film je pronadjen u Austrijskoj Kinoteci 2003.g. i restauriran. Ovo posebno podvlači značaj odabira medijske umetnosti kao prikladnog za prenošenje znanja i naraciju.
Insert pokazuje scenu iz narodne pesme Početak bune protiv dahija. U njoj se opisuje proročanstvo koje su turske dahije videle gledajući u staklenu tepsiju ispunjenu vodom iz Dunava. U tom proročanstvu su saznali da niko od njih neće preživeti bunu. Tepsija -simbol zagledanosti u budućnost nalazi se u centru prostora,ispod krova.
Savremena umetnost u kontrastu sa nasledjem
Zadatak savremene umetnosti je da pored novih ideja, koristi i stavlja u upotrebu najnovije materijale i tehnologije. Na taj način stvara se svedočanstvo našeg vremena.
Pandan ovoj media art instalaciji Branka Pavića,na prostoru tamnice, je rad poznatog, savremenog, francuskog umetnika Vansent Lroja (Vincent Leroy). Njegove kinetičke skulpture sastavljene su od sličnih optičkih sočiva. Izložene su u Veneciji, Parizu i raznim udaljenim delovima sveta. Svoju instalaciju nazvao je “Usporeno sočivo” jer zaista usporava pogled. Savremeni detalj koji menja sliku stvari na koju smo navikli.
Moderna skulptura kao kontrast na prostoru Kalemegdana
Kalemegdan je park u kome su svoje mesto pronašli kako antički i srednjevekovni artefakti, tako i dela modernih skulptora i umetnika. To je pravi primer geološkog pristupa, odnosno, spontanog ostavljanja tragova vremena.
Spomenik Pobednik vajara Ivana Meštrovića postavljen je 1928. godine. Simbol je grada Beograda Spomenik zahvalnosti Francuskoj 1930.g. postavljen je na centralnu poziciju pešačke zone parka. Može se videti i jedna od njegovih manje poznatih skulptura Sfinga, namenjena neizgradjenom Vidovdanskom hramu.
Spomenik Mesto predaje fermana (ključeva Beograda) izradjen je prema crtežu Adama Stefanovića, autora slike Kosovski boj, verovatno najpoznatije u srpskoj kulturi. Vajar koji je sproveo njegov crtež u kamenu je Mihailo Paunović.
Spomenik despotu Stefanu Lazareviću, vajara Nebojše Mitrića postavljen je oko 1980g.Ovaj vajar najpoznatiji je po dizajnu krsta za kupole Hrama Svetog Save u Beogradu. Takodje je poznato da je zbog neprimerenih i amaterskih kritika političke garniture na vlasti, povodom ovog dizajna izvršio samoubistvo 1989.g.
Najnovija skulptura u ovom Beogradskom tajmlajnu je vajarsko delo dva poznata skulptora. Ričard Dikon i Mrdjan Bajić izvajali su krivolinijsku pasarelu kao kontrast izrazito pravolinijskim i oštrouglim bedemima Beogradske tvrdjave. Otvorena je 2020.g.
arxxi_admin
Arhitekta po obrazovanju . Istražujem teoretske osnove izgradnje savremenih objekata u istorijskom gradskom jezgru . Zaštita istorijskog nasleđa kroz revitalizaciju - novi život za stare objekte .
Komentariši